Hán văn:
含 德 之 厚, 比 於 赤 子. 毒 虫 不 螫, 猛 獸 不 據, 攫 鳥不 搏. 骨 弱 筋 柔 而 握 固. 未 知 牝 牡 之 合而 全 作. 精 之 至 也. 終 日 號 而 不 嗄. 和 之 至 也. 知 和 曰 常. 知 常 曰 明. 益 生 曰 不 祥. 心使 氣 曰 強. 物 壯 則 老, 謂 之 不 道, 不 道 早 已.
Phiên âm:
- Hàm đức chi hậu, tỷ ư xích tử. Độc trùng bất thích,[1]mãnh thú bất cứ[2] cược [3] điểu bất bác.[4]
- Cốt nhược cân nhu nhi ốc[5]cố. Vị tri tẫn mẫu chi hợp nhi toàn tác. Tinh chi chí dã. Chung nhật hào nhi bất sá.[6]Hòa chi chí dã. Tri hòa viết thường. Tri thường viết minh. Ích sinh viết bất tường. Tâm sử khí viết cường.
- Vật tráng tắc lão, vị chi bất Đạo, bất Đạo tảo dĩ.
Dịch xuôi:
- Kẻ nào đức dày, giống như con đỏ. Độc trùng không cắn, thú dữ không ăn, chim ưng chẳng bắt.
- Xương yếu gân mềm mà tay nắm chặt. Chưa biết giao hoan, tinh khí vẹn tuyền. Suốt ngày la khóc, mà chẳng khản tiếng. Hòa hợp hoàn toàn. Biết hòa hợp mới trường cửu, biết trường cửu mới sáng suốt. Quá ham sống thì hại, tâm sai khiến khí, thì mạnh.
- Vật lớn thời già, thế là trái Đạo, trái Đạo chết sống.
Dịch thơ:
- Chân nhân sống tựa anh hài,
Nọc trùng tuy độc chẳng tài nào châm.
Hùm beo kiêng chẳng dám ăn,
Đại bàng cũng chẳng dám săn làm mồi.
- Gân mềm xương yếu đành rồi,
Mà sao nắm chặt khó rời khó buông.
Bướm hoa chưa tỏ lối đường,
Tinh ròng chưa chút vấn vương bấy chầy.
Tuy rằng gào khóc suốt ngày,
Nhưng mà cung giọng chẳng thay chẳng khàn.
- Trung hòa đáo để nhân gian,
Trung hòa thông tỏ lối đường trường sinh.
Biết trường sinh mới thông minh,
Miệt mài cuộc sống hại mình xiết bao.
Tâm làm cho khí tổn hao,
Đời cho là mạnh (nhưng nào có hay).
- Càng hăng, càng chóng hao gầy,
Cái già xồng xộc tới ngay bên mình.
Thế là nghịch Đạo cao minh,
Sống sai Đạo cả phù sinh trôi vèo.
BÌNH GIẢNG
Chương này Hà Thượng Công gọi là «Huyền Phù». Đại ý rằng người tu đạo như thể có mang một đạo linh phù trong người, không có gì làm hại mình được.
Nơi chương 50 Đạo Đức kinh chúng ta đã thấy những ý kiến tương tự như vậy.
Trước đây chúng ta đã giải rằng Chân nhân vì có chân thần, nên không có gì hủy hoại được, vì thần thì bất tử bất diệt.
Liệt tử cũng nói rằng: «Thánh nhân tàng ẩn trong lòng Trời, cho nên vật không thể làm hại được.» [7]
Phúc Âm thánh Marc cũng thấy viết: «Kẻ nào tin và chịu phép rửa tội sẽ được cứu rỗi; ai không tin, sẽ bị đoán phạt. Và đây là những phép lạ tháp tùng những kẻ sẽ tin: Nhân danh ta, họ sẽ trừ được ma quỉ, sẽ nói được nhiều thứ tiếng. Họ cầm được rắn trong tay,và nếu họ uống phải độc dược họ cũng chẳng sao. Họ đặt tay lên người bệnh, thì những người bệnh sẽ khỏi.» (Marc 16, 16-19)
Thực ra, cái đạo linh phù giúp cho chúng ta tránh được mọi họa hại chính là:
- Trong thì giữ vẹn được Thần khí (Tinh chi khí dã)
- Ngoài thì hòa hợp được với tha nhân, quần sinh, vũ trụ (Hòa chi khí dã)
Đạt được thần, đắc Trung, đắc Đạo, thế là vẹn được gốc. Hòa hợp với vạn hữu, thế là vẹn được ngọn.
Con đường trường sinh, thủ thân, bảo mệnh, không ngoài hai chữ Tinh Thần, ngoài hai chữ Trung Hòa.
Nhược bằng sống lao đao, lận đận dồn hết cả tâm thần, khí lực ra các tầng lớp phù phiếm bên ngoài như vậy là đi ngược đường lối của trời đất, sẽ bị tổn sinh, đoản mệnh, và sẽ thấy cái già, cái chết xồng xộc kéo đến hết sức là mau lẹ!
[1] Thích 螫: cắn.
[2] Cứ 據: ăn.
[3] Cược 攫 (quặc): ác điểu, chim ăn thịt, bắt mồi.
[4] Bác 搏 : đánh, chộp.
[5] Ốc 握 (ác): nắm tay.
[6] Sá 嗄: khan tiếng.
[7] Thánh nhân tàng ư thiên cố vật mạc chi năng thương dã. 聖 人 藏 於 天 故 物 莫 之 能 傷 . Liệt tử Xung Hư Chân Kinh, Hoàng đế 黃 帝, chương hai, đoạn D.
